W roku 2014 upływa 80 lat od założenia Stowarzyszenia Historyków Sztuki, powołanego w Krakowie przez grupę historyków sztuki, którzy za cel postawili sobie nie tylko integrację środowiska i sprawy naukowe, ale także działalność społecznikowską na niwie ochrony zabytków sztuki oraz ich popularyzacji. Mimo zmieniających się warunków, w których przez 80 lat funkcjonowało Stowarzyszenie Historyków Sztuki, wyznaczone w 1934 r. cele nie straciły na wartości.
Chcąc podkreślić wagę społecznego funkcjonowania i zaangażowania Stowarzyszenia Historyków Sztuki Zarząd Główny SHS na wniosek Oddziału Krakowskiego postanowił połączyć doroczną sesję naukową SHS (20-22 listopada) z uroczystościami 80-lecia, którym patronuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzata Omilanowska oraz Prezydent Miasta Krakowa prof. Jacek Majchrowski.
Główne uroczystości odbędą się w gmachu Urzędu Miasta Krakowa (pl. Wszystkich Świętych 3/4) 21 listopada (piątek) o godzinie 18.00.

Przewidujemy następujący porządek spotkania:

1. Otwarcie uroczystości przez prezesa Stowarzyszenia Historyków Sztuki prof. Wojciecha Włodarczyka

2. Wręczenie odznaczeń państwowych zasłużonym działaczom SHS oraz słowo przedstawiciela Kancelarii Prezydenta RP

3. Wręczenie odznaczeń resortowych zasłużonym działaczom SHS oraz przemówienie Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzaty Omilanowskiej

4. Wręczenie odznaki Honoris Gratia Prezydenta Miasta Krakowa zasłużonym działaczom SHS oraz słowo prof. Jacka Majchrowskiego

5. Wręczenie medali jubileuszowych Stowarzyszenia Historyków Sztuki

6. Wręczenie p. Joannie Daranowskiej-Łukaszewskiej dyplomu członka honorowego Stowarzyszenia Historyków Sztuki

7. Wręczenie nagród w Konkursie im. ks. prof. Szczęsnego Dettloffa

8. Wręczenie nagrody w Konkursie im. prof. Jerzego Łozińskiego

9. Przemówienie prof. Andrzeja Rottermunda, prezesa SHS w latach 1987-1989

10. Przemówienie prof. Marii Poprzęckiej, prezes SHS w latach 1998-2011

11. Przemówienie Joanny Daranowskiej-Łukaszewskiej, prezes Oddziału Krakowskiego SHS

12. Zamknięcie uroczystości przez prezesa SHS prof. Wojciecha Włodarczyka

Po uroczystości zapraszamy do pamiątkowych fotografii i na bankiet w salach recepcyjnych Urzędu (do godz. 23.00).

Obchodom jubileuszowym będzie towarzyszyła książka „Stowarzyszenie Historyków Sztuki 1934-2014. Historia – ludzie – siedziby” ukazująca wielowymiarowość działań związku. Uroczystości jubileuszowe są także organizowane przez oddziały.

Obchody jubileuszu 80-lecia SHS odbędą się podczas LXIII Ogólnopolskiej Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Tegoroczne obrady w Krakowie, w dniach 20-22 listopada, wraz z tamtejszym Oddziałem SHS organizują Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Instytut Historii Sztuki i Kultury Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. Podczas sesji „Ornament i dekoracja dzieła sztuki” historycy sztuki będą zajmować się tematem, który nie był dotąd w Polsce przedmiotem osobnej refleksji. Zaproponowany temat został potraktowany szeroko, a referaty będą odnosić się do rozważań o samym ornamencie, jego przemianach formalnych oraz ikonograficznych we wszystkich dziedzinach sztuki. Przedmiotem analizy będzie więc zarówno ornament funkcjonujący w ramach zasady decorum, jak i ornament jako przedmiot badań sam w sobie.

Program LXIII Ogólnopolskiej Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki

20 listopada, czwartek (sala Siemiradzkiego w Sukiennicach)

10.00 Otwarcie obrad

10.30-12.30
Wojciech Bałus (Kraków): Czego chcą ornamenty?
Marcin Pastwa (Lublin): Ornament i obraz a płaszczyzna
Piotr Krasny (Kraków): Ornamentum et decor
Marta Leśniakowska (Warszawa): BRAK

13.00-14.30 Przerwa obiadowa

14.30-15.30
Krzysztof Lipka (Warszawa): Ornamentyka instrumentów muzycznych
Jolanta Talbierska (Warszawa): Ornament i wzornik warsztatowy a grafika europejska XV-XVI wieku
Michał Woźniak (Bydgoszcz/Toruń): Złotnicy i ich ornament

15.30-16.00 Przerwa obiadowa

16.00-17.00
Stanisław Mossakowski (Warszawa): Apertionum ornamenta Albertiego a renesansowe okna wawelskie Franciszka Florentczyka
Teresa Grzybkowska (Warszawa): Węzły Leonard da Vinci, a muzyczne labirynty. Między dekoracją, ornamentem, symbolem, a muzyką
Anna Oleńska (Warszawa): Niezbędność ornamentu. O parterach w ogrodach formalnych

 Koncert organowy w kościele OO. Bernardynów na Stradomiu

Pokaz wystawy „Abrys, delinaetio, kopersztych” w auli św. Szymona z Lipnicy w klasztorze O.O. Bernardynów na Stradomiu

21 listopada, piątek

Panel 1 „Średniowiecze” (sala Karola i Karoliny Lanckorońskich, Instytut Historii Sztuki UJ, ul. Grodzka 53, I piętro)

9.30-10.30.
Marek Walczak (Kraków): Ornamentalność średniowiecza
Monika Kamińska, Marta Graczyńska (Kraków): O plecionkach wawelskich raz jeszcze – w stulecie pierwszych odkryć
Olga Tuszyńska-Szczepaniak (Łódź): Maski – decorum czy dekoracja. Funkcja wizerunków antropomorfizujących w polskiej architekturze średniowiecznej

10.30-11.00 Przerwa kawowa

11.00-13.00
Jakub Adamski (Warszawa): O wielkiej karierze maswerków trójpromiennych w architekturze europejskiej około r. 1300
Jerzy Żmudziński (Kraków): Ornament w złotnictwie krakowskim epoki gotyku i w badaniach nad nim
Szymon Tracz (Kraków): Dekoracje ornamentalne w italianizujących malowidłach ściennych na terenie Królestwa Węgierskiego pod berłem Andegawenów
Štefan Valášek (Kraków): Kilka zagadnień dekoracji wnętrz kościołów Liptowa i Spisza w XIV i XV wieku
Agnieszka Smołucha-Sładkowska (Kraków): Pseudonapisy jako motywy dekoracyjne w sztuce Italii w XIV i XV w.

13.00-14.30 Przerwa obiadowa

Panel 2 „Przełomy” (sala Karola i Karoliny Lanckorońskich, Instytut Historii Sztuki UJ, ul. Grodzka 53, I piętro)

15.00-16.00
Tomasz Ratajczak (Poznań): Odrzwia sztukatorską robotą zrobione. Ornamentyka portali wawelskich z warsztatu mistrza Benedykta
Arkadiusz Wagner (Toruń): Gotycki ornament chrystologiczny z konarami i liśćmi akantu na tle zdobnictwa introligatorskiego w Europie i Polsce XV-XVI w.
Adam Soćko (Poznań): Ornamentalizacja sklepień w architekturze sakralnej Lubelszczyzny XVI i początków XVII wieku jako przykład lokalnej drogi rozwoju architektury – od gotyku do manieryzmu

16.00-16.30 Przerwa kawowa

16.30-17.15
Waldemar Komorowski (Kraków): Kontynuacja, archaizacja, nowatorstwo. O architektonicznej ornamentyce domów krakowskich na przełomie średniowiecza i nowożytności
Agnieszka Gronek (Kraków): W poszukiwaniu zaginionej ramki. Epizod z dziejów drukarstwa na Rusi

Panel 3 „Od manieryzmu do rokoka” (sala nr 40, Instytut Historii Sztuki UJ, ul. Grodzka 53, I piętro)

godz. 9.30-10.30

Małgorzata Wawrzak (Toruń): Piękne i szkaradne. Głowy, maski, maszkarony w nowożytnej grotesce
Małgorzata Łazicka (Warszawa): Miniaturowe ryciny ornamentalne małych mistrzów niemieckich
Michał Kurzej (Kraków): Ornament dawny i nowoczesny w niderlandzkiej teorii sztuki 2. poł. XVI i 1. poł. XVII w.

10.30-11.00 Przerwa kawowa

11.00-13.00
Magdalena Adamska (Kraków): Maureska – pierwszy triumf grafiki ornamentalnej
Franciszek Skibiński i Aldona Tołysz (Toruń): Wokół „Inuentien“ Cornelisa Florisa. Ornament, architektura i inwencja artystyczna w szesnastowiecznych Niderlandach
Elżbieta Pytlarz (Kraków): Recepcja pewnego projektu Hansa Vredemana de Vries w sztuce polskiej
Adriana Podmostko-Kłos (Poznań): Dekoracja retabulów wielkopolskich w 2. ćwierci XVII wieku
Aleksander Stankiewicz (Kraków): Dekoracja architektoniczna w twórczości architekta Krzysztofa Bonadury Starszego 

13.00-14.30 Przerwa obiadowa

15.00-16.00
Małgorzata Pokorska-Primus (Kraków): Dekoracja czy symbol? Capricci ornamentalne w grafice rokokowej i refleksje estetyczne epoki
Andrzej Betlej (Kraków): Zaginione/zapomniane XVIII-wieczne ornamentalne „Klebebandy” w zbiorach polskich
Zbigniew Michalczyk (Warszawa): Uwagi o sposobie wykorzystania architektonicznych i ornamentalnych wzorów graficznych w polskim malarstwie ściennym XVIII wieku

16.00-16.30 Przerwa kawowa

16.30-17.15
Dominik Ziarkowski (Kraków): Czy ornament może być sygnaturą? Uwagi na temat motywów dekoracyjnych stosowanych przez warsztat Wojciecha Rojowskiego
Jakub Sito (Warszawa): Początki ornamentyki rokokowej w sztuce Warszawy

14.30 Zamknięty pokaz modelu ołtarza z Pałacu Arcybiskupiego (Muzeum Archidiecezjale, ul. Kanonicza 19/21)

18.00 Spotkanie koleżeńskie w Magistracie Miasta Krakowa

22 listopada, sobota

Panel 4 „Od klasycyzmu do art deco” (sala Karola i Karoliny Lanckorońskich, Instytut Historii Sztuki UJ, ul. Grodzka 53, I piętro)

godz. 9.30-10.30
Mikołaj Getka-Kenig (Warszawa): Klasycyzm i ideologia ornamentu. Zagadnienie dekoracji w „Architekturze” ks. Sebastiana Sierakowskiego
Jolanta Czerzniewska (Warszawa): Sztuka pisania i styl. Źródła nauk pięknych według Stanisława Kostki Potockiego
Agata Wójcik (Kraków): Styl mauretański w dekoracji wnętrz XIX-wiecznych

10.30-11.00 Przerwa kawowa

11.00-13.00
Katarína Chmelinová (Bratysława): Ornament v praxi rehoľného umelca 19. storočia v strednej Európ. Explikácia – Uhorsko a Konrád Švestk.
Leila Khasyanova (Moskwa): Орнамент и его осмысление в монументальной живописи в русских и польских художников конца XIX века
Piotr Gryglewski (Łódź): Recepcja nowożytnych form ornamentalnych w epoce historyzmu, na przykładzie dekoracji architektonicznych w Łodzi (1870-1900)
Wisława Jordan (Łódź): Koncepcje ornamentu w polskiej myśli o sztuce z końca XIX i pierwszej połowy XX wieku

13.00-14.30 Przerwa obiadowa

14.30-16.10
Irena Buchenfeld (Kraków): „pierwsi zapuścili wzrok chciwy w te zaklęte sezamy chłopskie” – źródła motywów ornamentalnych sztuki młodopolskiej na przykładzie dekoracyjnego malarstwa ściennego artystów Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana”
Joanna Wolańska (Kraków): Motyw kasztanowca w sztuce około 1900
Andrzej Siwek (Kraków): Ornament, czy styl? Motywy zakopiańskie w architekturze miast
Jarosław Mulczyński (Poznań): Od secesji do art deco. Ornament i dekoracja w środowisku artystycznym Poznania w 1 połowie XX w.
Michał Pszczółkowski (Zielona Góra): Dekoracja art déco w architekturze dwudziestolecia międzywojennego na przykładzie realizacji toruńskich

Panel 5 „Współczesność – nowoczesność” (sala nr 40, Instytut Historii Sztuki UJ, ul. Grodzka 53, I piętro)

godz. 9.30-10.30
Katarzyna Uchowicz (Warszawa): Ukryty labirynt. Ornament pierwszych lat odbudowy Warszawy. Eksperymentalne realizacje Bohdana Lacherta i Jerzego Jarnuszkiewicza.
Aleksandra Sumorok (Łódź): Socrealizm. W kręgu polskiego wnętrza, przedmiotu, ornamentu
Marcin Zgliński (Warszawa): Socrealizm z tysiąca i jednej nocy. Rola ornamentu w monumentalnej architekturze azjatyckich republik radzieckich i Mongolii lat 30-50 XX w.

10.30-11.00 Przerwa kawowa

11.00-13.00
Magda Kunińska (Kraków): Zanim ornament stał się zbrodnią. Historia zmian postaw wobec kategorii ornamentum jako historia drogi do teorii modernistycznej
Agnieszka Gryska (Poznań): Semantyka i funkcja ornamentu według Adolfa Loosa
Dorota Jędruch (Kraków) Zbrodnia przebaczona – rola dekoracji w architekturze modernistycznej na przykładzie twórczości Le Corbusiera
Tomasz Gryglewicz (Kraków): Ornamentalność i dekoracja w sztuce epoki postmodernizmu
13.00-14.30 Przerwa obiadowa

14.30-15.30
Agnieszka Jankowska-Marzec (Kraków): Od qr kodu do kolażu: ornament i dekoracja w działaniach współczesnych twórców krakowskiego środowiska artystycznego
Paweł Brożyński (Kraków): „Ornament z ludzkiej masy” i „życie jako baśniowy ornament”
Anna Baranowa (Kraków): Pokusa ornamentu a „płynna nowoczesność”