Stowarzyszenie Czas A.R.T.

Parafia pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika we Wschowie

Zapraszają do udziału w konferencji naukowej

„SIEDEM WIEKÓW WSCHOWSKIEJ FARY. DZIEJE – LUDZIE – SZTUKA”

(Wschowa, 29-30.09. 2025)

W 2026 roku mija 700. rocznica pierwszej pisemnej wzmianki o wschowskiej farze. Parafia wraz z kościołem mariackim ma dłuższą tradycję. Zapewne istniała już przed 1273 rokiem. Jednak rocznicę wzmianki o plebanie Jordanie wyznaczyliśmy jako symboliczną okazję do przypomnienia dziedzictwa głównej świątyni Wschowy. Naukowe spotkanie dedykowane dziedzictwu tej świątyni zapowiada jubileuszowe obchody w 2026 roku. Liczymy, że wtedy będziemy mogli cieszyć się wydanymi w formie publikacji materiałami pokonferencyjnymi.

Wschowska fara od momentu powstania tworzy duchowe serce Wschowy. To najstarsza i główna świątynia miasta. Na historycznych panoramach stolicy ziemi wschowskiej, ale także dziś, jej wieża majestatycznie góruje nad miastem.

Źródła pozwalające ustalić dzieje wspólnoty oraz wschowskiej fary są rozproszone. Częściowo zachowały się na miejscu, jednak kwerenda miedzy innymi w zbiorach: Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze, Archiwum Państwowego w Poznaniu oraz w Zielonej Górze i Urzędu ds. Wyznań, pozwoliłaby uporządkować wiele zagadnień.

Niezbędny jest także ponowny, rzetelny przegląd wschowskich kronik mieszczańskich i kościelnych, zapisów powizytacyjnych oraz prasy niemieckojęzycznej i polskojęzycznej. Bogate wyposażenie oraz wystrój wschowskiej fary dzięki podjętym w ostatnich latach pracom konserwatorskim odzyskuje dawny blask. Prace te pozwoliły na nowe ustalenia czasu pochodzenia i autorstwa poszczególnych dzieł. Dzięki nim wiemy, że w głównym ołtarzu znajdują się obrazy zamówione u głogowskiego ucznia mistrzów: Michaela Willmanna oraz Karla Dankwarta – Johanna Philippa Kretschmera. Wschowska fara jest skarbnicą dzieł sztuki z okresu średniowiecza w której przetrwały cenne paramenty liturgiczne i relikwiarze. W 2023 roku, po ponad stu latach, otworzyliśmy ponownie gałę wieńczącą wieżę. Znalezione dokumenty i pamiątki wzbogaciły naszą wiedzę o Wschowie i parafii. Wiele elementów wyposażenia zostało utraconych w zawierusze dziejów zmian konfesyjnych bądź wojen. Konferencja jest okazją do analizy tych strat. Fara od wieków jest miejscem spotkania wiernych z żywym Bogiem, ale to także pomnik historii królewskiego miasta. Modlili się tu zarówno polscy królowie, senatorowie jak i posłowie, starostowie wschowscy, szlachta oraz mieszczaństwo z władzami miasta na czele. Świętowano tu ważne wydarzenia państwowe i miejskie. Tu pracowali wybitni duchowni, którzy skupiali wokół parafii dobrodziejów oraz parafian zaangażowanych w życie religijne. Na kartach historii tego miejsca zapisały się także tragiczne wydarzenia podczas wojen, czasu zarazy, konfliktów wyznaniowych. Wielkie pożary miasta w latach: 1435, 1529 i 1685 miały wpływ na farę. Relikty średniowiecznej budowli przenikają się z częściami odbudowanymi w XVI wieku oraz barokowymi nowościami wprowadzonymi przez rzymianina Pompeo Ferrariego.

O tym wszystkim chcemy dyskutować podczas naszego spotkania wyznaczonego w dzień św. Michała Archanioła. Warto pamiętać, że przed wiekami ten dzień był obchodzony we Wschowie uroczyście. W farze odbywały się uroczystości w niedzielę przypadającą przed 29 września, a na uroczystość patronalną św. Michała odbywały się wybory burmistrza i rady miejskiej.

Z tej okazji mamy zaszczyt zaprosić Państwa do udziału w konferencji naukowej. Spotkanie to ma charakter interdyscyplinarny. Do współpracy i udziału zapraszamy historyków, historyków sztuki, archeologów, teologów (historyków Kościoła, hagiografów), muzykologów, antropologów kultury, konserwatorów zabytków sztuki, wszystkich humanistów, w których kręgu badań znajduje się wschowska fara.

Zapraszamy do zgłaszania referatów dotyczących między innymi:

• źródeł archiwalnych dotyczących parafii
• stanu badań
• fundacji artystycznych
• sztuki, w tym rzemiosła artystycznego, malarstwa, rzeźby i architektury oraz muzyki
• prac konserwatorskich
• osobistości związane z parafią wschowską
• miejscowych bractw, stowarzyszeń i organizacji kościelnych
• składu osobowego parafii
• wydarzeń, uroczystości mających miejsce w murach fary.

Termin nadsyłania zgłoszeń: 1.07.2025

Miejsce konferencji: Wschowa

Data konferencji: 29-30.09.2025

Wydarzenia towarzyszące konferencji naukowej:

• zwiedzanie i koncert muzyki dawnej w kościele pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika we Wschowie (29.09.2025)

Informujemy, że ramowy czas przeznaczony na wystąpienie wynosi 20 minut.

Do Państwa dyspozycji przygotowany zostanie sprzęt multimedialny.

Udział w konferencji jest bezpłatny; gwarantujemy posiłki podczas obrad.

Organizatorzy przewidują wydanie recenzowanej publikacji pokonferencyjnej (monografii naukowej) w 2026 roku w wydawnictwie znajdującym się na wykazie wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe – wykaz Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Serdecznie zapraszamy do udziału w konferencji oraz do wspólnego odkrywania dziejów kościoła pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika oraz Wniebowstąpienia Najświętszej Marii Panny we Wschowie.

Zgłoszenia prosimy kierować na adres: malkus.marta@gmail.com

Z wyrazami szacunku,

Komitet Organizacyjny Konferencji

1. kanonik Dariusz Ludwikowski, dziekan wschowski i proboszcz Parafii pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika we Wschowie
2. dr hab. Robert Romuald Kufel, dyrektor Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze

dr o. Alojzy Pańczak OFM

Marta Tatiana Małkus

Barbara Ratajewska

Marek Robert Górniak