Stowarzyszenie Historyków Sztuki od czasów powojennych konsekwentnie zajmuje się ochroną zabytków, co postulował jeszcze zjazd założycielski z 1934 r. W 1947 r. razem ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich utworzono Komisję Opieki nad Zabytkami Przeszłości, której zasługą było m.in. uratowanie zamku w Czersku, branego pod uwagę jako źródło budulca dla Warszawy. W marcu 1973 r. powołano natomiast Komisję Zarządu Głównego ds. Ochrony Zabytków (tzw. Komisja Konserwatorska), na której czele przez wiele lat stał niezwykle oddany sprawie dr Tadeusz Rudkowski. Stowarzyszenie wielokrotnie zabierało głos w ważkich sprawach ochrony zabytków, uzyskując niemałe sukcesy, jak odbudowa Radziejowic, decyzja o zachowaniu Domu Braci Jabłkowskich w Warszawie, czy potrzeba ochrony krajobrazu kulturowego w Kazimierzu nad Wisłą. Zajmowano się także różnorodnymi legislacyjnymi zarządzeniami dotyczącymi przedmiotu Komisji Konserwatorskiej.
