LXXII Sesja Ogólnopolska Stowarzyszenia Historyków Sztuki
Poznań, 21-22 listopada 2024 r.

Jubileusz Stowarzyszenia Historyków Sztuki przypadający w tym roku, stanowi doskonałą okazję do zorganizowania sesji naukowej, podczas której zostanie podjęta dyskusja nad zagadnieniem kluczowym dla wykształcenia się całokształtu dyscypliny nauk o sztuce w Polsce. Mowa oczywiście o badaniach nad sztuką starożytną, które choć mają w naszym kraju długą tradycję i wciąż są realizowane, nie doczekały się jeszcze syntetyzująco-programowego opracowania. Oczywiście pewne wątki tej tematyki były już dyskutowane, ale w sposób mocno wycinkowy. Można się wręcz pokusić o stwierdzenie, że charakterystycznym elementem tych badań przez dziesięciolecia było – i wciąż w dużej mierze jest – daleko posunięte ich rozproszenie, nie tylko instytucjonalne, ale też dyscyplinarne. To poniekąd zaskakujące, zważywszy na to, iż niemal wszystkie ośrodki akademickie w Polsce, w których badania nad sztuką starożytną są realizowane, ostatecznie wywodzą się z tradycji krakowsko-lwowskiej. Tradycji ukształtowanej na przełomie XIX i XX w. przez Józefa Łepkowskiego, Piotra Bieńkowskiego i Edmunda Bulandę, których uczniowie przyczynili się znacząco do powstania centrów archeologii i historii sztuki klasycznej w Poznaniu (1923) i w Warszawie (1931), a po wojnie także we Wrocławiu.

Przyczyny i przebieg tego zróżnicowania same w sobie stanowią istotny problem, wart podjęcia pogłębionej refleksji, która powinna stanowić jeden z istotnych wątków pierwszego dnia konferencji. W tym samym dniu przewidziane są wystąpienia traktujące o dziejach odmiennych od akademickich form zainteresowania sztuką starożytną, takich jak kolekcjonerstwo, szeroko rozumiane znawstwo, muzealnictwo, etc. W trakcie drugiego dnia sesji oczekiwane są referaty prezentujące obecne badania, oraz dyskusja nad możliwymi kierunkami rozwoju historii sztuki klasycznej w Polsce.

Zamiarem organizatorów jest położenie nacisku na interdyscyplinarność, ale nie traktowaną jako czysto teoretyczny postulat, lecz element w dużej mierze definiujący specyfikę studiów nad sztuką starożytną. Zacieśnienie więzów między przedstawicielami różnych środowisk może stanowić siłę „polskiej szkoły” i pozwolić na realizację całościowego podejścia do zagadnień tradycji antycznej, nie tyle wynikającego z tradycji XIX-wiecznego Altertumswissenschaft, ale z nowoczesnego zwrotu metodologicznego w humanistyce. Dlatego też kluczowe jest zaproszenie do udziału w konferencji badaczy reprezentujących poza historią sztuki także archeologię, historię, filologię klasyczną, religioznawstwo, czy też specjalistów z zakresu nauk ścisłych. Obecność reprezentantów tych dziedzin na sesji zorganizowanej w ramach tak prestiżowej serii nie tylko może zaowocować pogłębieniem refleksji